ریتاردر چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟

ریتارد چیست؟ و چه کاربردی دارد ؟ ترمز کمکی با فناوری نجات‌بخش برای رانندگان کامیون!

انواع سیستم های ترمز در ماشین سنگین

سیستم‌های ترمز نقش حیاتی را برای وسایل نقلیه ایفا می‌کند که متناسب با نیاز رانندگان طراحی شده است. سیستم ترمز در خودروهای سنگین نسبت به خودروهای سبک از اهمیت بیشتری برخوردار است و باید قدرت بیشتری داشته باشد. از این رو خودروهای سنگین به گونه ای طراحی می شوند که در کنار ترمزهای دیسکی از ترمزهای کمکی چون خفه کن، ریتاردر و... استفاده شود.

استفاده از سیستم ترمز کمکی در خودروهای سنگین سبب می شود که آسیب کمتری به لاستیک ها وارد شود و در نتیجه طول عمر بالایی داشته باشد. بنابراین برای جلوگیری از اصطکاک بیش از حد و مشکلات گرمایشی ترمزهای کمکی تاثیر زیادی دارند.

ریتاردر چیست؟

در صنعت خودروسازی معنی ریتارد در خودرو  به معنای کند کننده و یا بازدارنده می‌باشد که معمولا در خودروهای سنگین مورد استفاده قرار می گیرد. ریتاردر نوعی ترمز کمکی می باشد که در کنار ترمزهای اصلی به کاهش سرعت کمک می کند و از کنترل خارج شدن خودروهای سنگین در سراشیبی ها جلوگیری می کند.
توجه داشته باشید که ریتاردر به تنهایی قادر به متوقف کردن خودرو نیست، بلکه کارایی اصلی آن تنها کاهش سرعت است. پس ریتاردر یک سیستم کمک رسانی اضافی می باشد که در کنار یک سیستم ترمز اصطکاکی معمولی استفاده می شود. بزرگ ترین مزیت استفاده از آن نیز حفظ ترمزهای بادی و کاهش خطر از دست دادن آن ها در کامیون‌ها و کشنده‌ها می باشد. البته در ادامه تمام مزیت‌های ریتاردر را به طور مفصل‌تر به شما معرفی کرده‌ایم.

کاربرد ریتاردر در خودروهای سنگین 

ریتاردر کامیون به عنوان ترمز کمکی فرصتی را برای خودروهای سنگین ایجاد کرده است که کمتر دچار فشار زیاد شوند. ریتاردر بیشتر در کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و لوکوموتیوها استفاده می‌شود. هدف اصلی آن کاهش سرعت بدون درگیر کردن ترمز اصطکاکی است تا از داغ شدن بیش از حد ترمزها جلوگیری شود. این ترمز ثانویه مزیت‌هایی دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.

انواع ریتاردر

پس از بررسی این که ریتاردر موتور چیست نوبت به بررسی انواع آن می رسد. در خودروهای سنگین از انواع مختلفی از ریتاردرها استفاده می‌ شود که در این جا به سه مورد از آن ها اشاره کرده‌ ایم:

برای اطلاعات کامل تر درباره انواع ریتاردر به مقاله کلیک کنید.

1. ریتاردر گیربکسی یا هیدرولیکی

اولین نوع  ریتاردر، ریتاردر گیربکس یا هیدرولیکی می ‌باشد از آن اغلب در اتوبوس ‌های اسکانیا استفاده می ‌شود. این نوع ریتاردر از ساختمان سبک و کم حجمی تشکیل شده است و استفاده از آن در خودرو سبب بالا رفتن ایمنی می ‌شود. در نتیجه در حرکت با سرعت ‌های بسیار بالا می‌ توان اعتماد بیشتری به خودرو داشت. همچنین وجود ریتاردر گیربکسی یا هیدرولیکی به کنترل هرچه بیشتر خودرو در سراشیبی‌ ها کمک می کند. این نوع ریتاردر بر روی گیربکس نیز نصب می ‌شود و عملکردی با روغن و فشار باد دارد.

یکی دیگر از مزیت‌های ریتاردر گیربکسی یا هیدرولیکی این است که رانندگان میتوانند تا چندین مرحله قدرت را تنظیم کنند. شاید براتون سوال پیش بیاد که ریتاردر موتور بهتر است یا گیربکس؟ در جواب باید گفت که اگر ایمنی برای شما در سرازیری‌های طولانی با بارهای سنگین مهم است ریتاردر گیربکس مناسب است و اگز تعمیرات آسان و دوام و کارایی بالا و اقتصادی بودن مورد توجه شماست ریتاردر موتور گزینه بهتری است.

2. ریتاردر سوپاپی

نوع دیگری از ریتاردرها نیز ریتاردر سوپاپی می ‌باشد که از آن در اتومبیل ‌های مدل ۸۹ به بعد بنز و ولوو که از بهترین کشنده‌های اروپایی هستند استفاده می ‌شود. هنگامی فعالسازی آن توسط راننده بخشی از دریچه اگزوز بسته می ‌شود.

نکته قابل توجه در رابطه با این نوع ریتار‌درها این است که فقط در شرایط خاص میتوان از آن استفاده محدودی کرد و استفاده دائم آسیب ‌های جدی به موتور خودرو وارد می کند. همچنین نمی ‌توان از آن در مواقعی که موتور بسیار داغ و یا بسیار سرد است استفاده کرد، چون باعث پریدن سوپاپ‌ها می ‌شود. این نوع ریتاردر ماشین سنگین شباهت زیادی به ترمز خفه‌کن دارد.

3. ریتاردر مگنتی یا برقی

نوع سوم ریتاردرها نیز ریتاردر مگنتی یا برقی می ‌باشد که اغلب در اتوبوس ‌های قدیمی مورد استفاده قرار می‌ گرفت. عملکرد این ترمز کمکی با مصرف زیاد انرژی و تولید حرارت زیاد همراه است. مهمترین مزیت آن نیز نسبت به دیگر انواع ریتاردر، انعطاف پذیری بالایی که در محل نصب خود دارد، می‌ باشد.

هنگامی که ریتاردر مگنتی یا برقی توسط راننده فعال می ‌شود جریان الکتریکی از باتری به سیم پیچ استاتور جاری می ‌شود و میدان مغناطیسی در اطراف روتور ایجاد می ‌شود. این میدان مغناطیسی نیز سبب ایجاد جریان گردابی در روتور و یک میدان مغناطیسی در جهت مخالف در اطراف استاتور می ‌شود. در نتیجه چرخش روتور کاهش پیدا کرده و سرعت خودرو نیز کاهش می ‌یابد.

هر چیزی که باید درباره ریتاردر ایسوزو بدانید!

مزیت‌‌های ریتاردر موتور چیست؟

استفاده از سیستم ریتاردر مزایای متعددی دارد که در ادامه به برخی از آنها شاره می‌کنیم.

• ساختمان کوچکی داشته و در نتیجه از حجم و وزن سبکی برخوردار هستند.
• استفاده از آن ها سبب افزایش کنترل در هنگام رانندگی در سراشیبی ها و مسیرهای خطرناک بر روی خودرو می ‌شود.
• استفاده از ریتاردر موتور ایمنی خودرو را افزایش می ‌دهد و اگر شما بخواهید با سرعت بیشتری رانندگی کنید، با وجود ریتاردر موتور اطمینان بیشتری به خودرو خواهید داشت.
• سبب افزایش ۸ برابری عمر پد و کفشک‌ های ترمز می‌ شوند.
• با کاهش استهلاک قطعات توسط ریتاردر، هزینه تعمیرات و تعویض قطعات کاهش می‌یابد.
• عمر مفید ترمزهای اولیه را افزایش می دهند.

تفاوت ریتاردر با ترمز اصلی 

ترمز اصلی خودرو با اصطکاک بین لنت و دیسک عمل می‌کند و باعث توقف کامل سرعت یا کاهش سرعت خودور می‌شود، اما ریتاردر  با مکانیزم‌های هیدرولیکی، الکترومغناطیسی و مکانیکی ، بدون تماس مستقیم، سرعت خودرو را کاهش می‌دهد.

استفاده از ترمز اصلی مخصوصاً در مسیرهای سراشیبی یا با بار سنگین، باعث داغ شدن و کاهش عملکرد آن می‌شود در مقابل ترمز کمکی ریتاردر سرعت خودور را کاهش می‌دهد بدون اینکه به ترمز اصلی  آسیب برساند.

نحوه عملکرد ریتاردر موتور 

یکی دیگر از رایج‌ ترین سوالاتی که در رابطه با ریتاردر پرسیده می‌ شود نحوه عملکرد آن است. همانطور که در بخش ‌های قبلی متوجه شدید ریتاردرهای مختلف نحوه عملکرد متفاوتی با یکدیگر دارند اما اساس کار آن ایجاد مقاومت در حرکت چرخ‌ها بدون استفاده از ترمز اصطکاکی است.

در بیشتر خودروهای سنگین از ریتاردر هیدرولیکی استفاده می‌ شود. این نوع ریتاردر نیز دارای دو توربین روتور و استاتور می‌ باشد که در فاصله نزدیک به جعبه دنده قرار گرفته ‌اند. داخل ریتاردر هیدرولیکی یک لیوان بزرگ قرار دارد که درون آن پر از روغن می ‌باشد. هنگامی که ریتاردر توسط راننده فعال می ‌شود روغن درون لیوان به داخل چرخ دنده‌ ها رفته و سبب ایجاد فشار زیادی بین ریتاردر و گیربکس می‌ شود. همین امر نیز سبب کاهش قدرت چرخ دنده و در نتیجه کاهش سرعت خودرو می‌ شود.

برای مشاهده فیلم نحوه عملکرد ریتاردر 2 بار روی ویدیو زیر کلیک کنید.

نحوه استفاده از ریتاردر ولوو

کامیونهای ولوو دارای دسته کنترل ریتارد روی فرمان هستند که این سیستم 5 یا 6 سطح قدرت دارد و همچنین می‌توان اندازه نیروی ترمزی را تغییر داد.  در برخی موارد ، همزمان ریتاردر با پدل ترمز با هم کار می‌کنند و همچنین میتوان آنها را روی حالت اتوماتیک یا دستی تنظیم کرد. 

آوانس و ریتاردر چیست؟ 

آوانس و ریتارد به معنای زودتر یا دیرتر اعمال شدن زمان‌بندی احتراق جرقه در بنزینی، تزریق در دیزل نسبت به نقطه ایده‌آل است. آوانس (زودتر) در دور موتور بالا یا هنگام نیاز به گشتاور (سربالایی) ضروری است، اما آوانس بیش از حد باعث داغ شدن و صدای تق‌تق موتور می‌شود. در مقابل، ریتارد (دیرتر) موجب کاهش قدرت، افزایش مصرف سوخت و خروج دود تیره و بوی سوخت می‌شود. در موتورهای دیزل سنگین، این تنظیمات عمدتاً بر زمان تزریق سوخت توسط پمپ گازوئیل یا ECU کنترل می‌شود. درک صحیح و تنظیم دقیق این تایمینگ برای بهبود عملکرد، کاهش آلایندگی و افزایش دوام قطعات موتور کامیون حیاتی است.

برای مشاهده مقاله آوانس و ریتارد چیست؟ چرا این دو عامل نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت موتور دارند؟ کلیک کنید.

باید و نبایدهای هنگام استفاده از ریتاردر

اگر شما نیز یک راننده تازه‌کار باشید ممکن است ندانید که در چه مواقعی باید از ریتاردر استفاده کنید. در بخش بعدی میپردازیم به اینکه چه زمان‌هایی باید از ریتاردر استفاده کنیم .

مسیرهای شیب‌دار

در مسیرهایی که شیب وجود دارد مانند جاده‌های کوهستانی، وجود ریتاردر موتور سبب راحتی کنترل سرعت خودرو و کاهش فشار روی ترمز اصلی و افزایش ایمنی می ‌شود.

حرکت با سرعت بالا

در مواردی که سرعت خودرو خیلی بالا رفته است مانند بزرگراه‌ها و مسیرهای طولانی، راننده می ‌تواند برای آن که کنترل بیشتری بر روی سرعت ماشین خود داشته باشد ریتاردر را فعال کند. همانطور که بهتر است در برخی موارد حتماً از ریتاردر استفاده شود، شرایطی نیز وجود دارد که به هیچ عنوان نباید ریتاردر را فعال کرد. برای مثال در زمین‌ های  لغزنده که باران و برف سطح جاده را می ‌پوشاند استفاده از ریتاردر سبب سر خوردن خودرو و خارج شدن کنترل آن از دست راننده می ‌شود همچنین استفاده از ریتاردر در برف و جاده‌های لغزنده توصیه نمی‌شود.

محدودیت های ریتاردر

یکی از معایب ریتاردر موتور این است که فقط روی محور دیفرانسیل عمل می‌کند. در خودروهای کشنده با تریلر، این موضوع می‌تواند باعث قیچی شدن تریلر شود، به‌ویژه در شرایطی که تریلر خالی، با سرعت بالا و اصطکاک کم با جاده وجود دارد.

سنسورهای ریتاردر

برای کنترل دقیق عملکرد ریتاردر، سه نوع سنسور روی آن نصب شده است که به عملکرد صحیح و ایمنی آن کمک می‌‍کند:

سنسور فشار روغن

این سنسور میزان فشار روغن را اندازه‌گیری می‌کند. در صورت تغییر در فشار ریتاردر از حالت اتوماتیک خارج می‌شود و هشدار روی آمپر خودرو ظاهر می‌شود.

سنسور دمای آب

وظیفه این سنسور کنترل دمای آب در سیستم خنک‌کننده است و در صورت خرابی، عملکرد ریتاردر متوقف می‌شود.

سنسور دمای روغن

این سنسور دمای روغن داخل ریتاردر را بررسی می‌کند تا از افت عملکرد جلوگیری شود. خراب شدن سنسور دمای روغن منجر به از کار افتادن ریتاردر می‌شود. 

برندهای معروف ریتاردر

در بین برندهای ریتاردر، برندهای ZF و Voith و Telma از معتبرترین و معروف‌ترین تولیدکنندگان ریتاردر هستند. برند ZF  به دلیل تولید گیربکس‌های قدرتمند و ریتاردرهای هیدرولیکی با کیفیت در سراسر جهان محبوب است. محصولات Voith با قدرت بالا (تا ۹۵۰ اسب بخار) توانایی کنترل سنگین‌ترین خودروهای باربری را دارند. در آمریکا، ریتاردرهای الکترومغناطیسی برند Telma در کامیون‌های شهری تولید می‌شود.

علت خرابی‌ ریتاردر

رایج‌ترین علت خرابی ریتاردر مربوط به کاسه‌نمد انتهایی بین گیربکس و ریتاردر است. در صورت خرابی، روغن ریتاردر وارد گیربکس می‌شود و باعث افزایش سطح روغن گیربکس می‌شود. با تعویض کاسه‌نمد، این مشکل به‌راحتی برطرف می‌شود.

تفاوت ریتاردر با خفه‌کن

وجود سیستم‌های ترمز کمکی در خودروهای سنگین در مسیرهای طولانی و دشوار به منظور افزایش ایمنی و کنترل سرعت ضروری است. دو نمونه رایج ترمز کمکی ریتاردر و خفه‌کن است.  خفه‌کن یا ترمز اگزوز، یک دریچه در مسیر خروجی گازهای موتور است که با بستن آن، فشار در موتور افزایش یافته و سرعت خودرو کاهش می‌یابد. برخلاف ریتاردر، خفه‌کن مستقیماً روی موتور تأثیر می‌گذارد و در صورت استفاده مداوم، ممکن است به سوپاپ‌ها آسیب برساند.

تفاوت ریتاردر با اینتاردر

در بخش قبل به طور کامل به بحث ریتادر پرداختیم. در این بخش به تفاوت بین این ترمز کمکی و اینتاردر اشاره می‌کنیم. برخلاف ریتاردر که در مسیر میل‌گاردان یا کنار گیربکس نصب می‌شود اینتاردر فقط در کنار گیربکس نصب می‌شود. همچنین اینتاردر حالت جمع‌و‌‌جورتری نسبت به ریتاردر دارد.در ادامه به یک سری از تفاوت‌های بین ریتاردر و اینتاردر میپردازیم.

محل نصب

ریتاردر معمولا خارج گیربکس نصب می‌شود در حالی که اینتاردر به صورت داخلی و یا کنار گیربکس قرار می‌گیرد.

عملکرد

ریتاردر می‌تواند به صورت الکترو مغناطیسی،سوپاپی و یا هیدرولیکی باشد. اما اینتاردر صرفاً هیدرولیکی است.

کنترل و فعال‌سازی 

ریتاردرها اغلب به صورت دستی یا الکترونیکی فعال می‌شوند در حالی که اینتاردرها به دلیل استفاده از تکنولوژی به صورت خودکار و یا هوشمند فعال می‌شوند.

کاربرد عملیاتی

ریتاردر برای کاهش تدریجی سرعت در مسیرهای طولانی مناسب‌تر است، در حالی که اینتاردر در توقف‌های سریع‌تر و شرایط اضطراری عملکرد بهتری دارد.

نتیجه گیری 

در این مقاله سعی کردیم شما را با مفهوم ریتاردر و کاربردهای آن و همچنین انواع ریتاردر آشنا کنم. ریتاردر به عنوان ترمز کمکی در خودروهای سنگین به کار می‌رود که بدون درگیرکردن ترمز اصلی سرعت خودرو را کاهش می‌دهد.  این سیستم با کاهش استهلاک، افزایش ایمنی و بهبود کنترل خودرو، نقش مهمی در حمل‌ونقل جاده‌ای ایفا می‌کند. اگرچه هزینه نصب آن بالاست، اما در بلندمدت کاملاً مقرون‌به‌صرفه خواهد بود. در این مطلب از سایت آقای معمار  به پرتکرارترین سوالات در رابطه با اینکه ریتاردر یعنی چه پرداخیتم تا رانندگانی که به تازگی شروع به رانندگی با ماشین ‌های سنگین کرده اند بدانند که ریتاردر موتور چیست؟ استفاده از آن چه مزیت‌ هایی دارد و در چه مواقعی می ‌توانند از آن استفاده کنند. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.

اگر به دنبال خرید بهترین کشنده‌ هستید با مراجعه به سایت آقای معمار می‎‌توانید بهترین کامیون و کشنده را مشاهده و خریداری کنید. برای مشاوره رایگان، واردات و صادرات و خرید‌و‌فروش انواع کشنده و خودروهای سنگین ، خرید و اطلاع از شرایط اقساطی خرید بهترین کشنده وارداتی با شماره 02191694102 تماس حاصل فرمایید.

برای اطلاعات بیشتر درمورد شرکت آقای معمار  کلیک کنید.

منبع : تیم تولید محتوای آقای معمار